İZETTİN ŞİR CAMİİ : Selçuklu döneminin mimari özelliklerini taşır. Miladi 1257 Hicri 635 yılında İzettin Şir adına Abdullah Han tarafından yaptırılmış, en son 2005 yılında restore edilmeye başlanan eser halen ibadete açık tutulmaktadır. (bkz. karşıyaka mahallesi)

HİŞET KALESİ : Urartulardan kaldığı bilinen kalenin bugün için bir duvarı kalmış parça ve yıkıntıları bulunmaktadır.(bkz. karşıyaka mahallesi)

 

HATUN (CELME HATUN) KÜMBETİ : İzettin Şir kızı olan Halime Hatun adına yaptırılan kümbet gerek mimari gerekse bezemeleri ile Osmanlı öncesi Türk sanatının zarif bir örneğidir. HALİME HATUN türbesi 1325 Hicri 703 yılında yaptırılmıştır. Kare bir kaide üzerine inşa edilen eser çokgendir. Bu şaheser büyük usta Esed tarafından yapılmış, etrafında Besmele ile FETİH suresinin tamamı kemer üzerinde büyük ustalıkla yazılmıştır.


TARİHİ SELÇUKLU TÜRKLERİ MEZARLIĞI

Miladi 639 yılında fethedilen Gevaş, Selçukluların önemli merkezlerinden biri olmuştur. Bu nedenle çok sayıda mezarlık mevcuttur. İki kısımdan oluşan tarihi mezarlıkta çoğu şehit 60.000’ e yakın metfun bulunduğu söylenir. Bu tarihi mezarlık yanında çokta yatırın bulunduğu görünen bir gerçektir. (bkz. karşıyaka mahallesi)

AKDAMAR ADASI KİLİSESİ :

Kıyıdan 7 km. uzaklıkta Van Gölü içinde bulunan Akdamar Adası ve üzerinde bulunan Akdamar Kilisesi M.S. 915-921 yılları arasında VASPURAKAN kralı 1. Gagik tarafından yaptırılmıştır. Eserde iç duvarlar freskler dış duvarlarda rölyeflerle süslüdür. Dış duvarlarında çeşitli hayvan kabartmaları, kilise içerisinde boya ile yapılmış çeşitli resimler, Hz.İsa’nın çarmıha gerilmesi ve havarilerin figürleri mevcuttur. Eski yıllara nazaran turistik geziler azalmış ise de bölgesinde huzur şehri olan ilçemiz görülmeye değer tabii tarihi ve turistik zenginliklere sahiptir.

Akdamar adasındaki bu tarihi kilise, kültür varlıklarını koruma projesi kapsamında 2005 yılında restorasyon çalışmalarına başlanmıştır. Restorasyon süresince kilise ziyaretçilere kapatılmıştır.

GEVAŞ AKDAMAR İSKELESİ:

Akdamar adasına için ada karşısında işletmesi İl Özel İdare Müdürlüğünce yapılmakta olan iskeleden: S.S. Gevaş Akdamar Göl Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifine ait gemiler tarafından yapılmaktadır.

İskele Telefon Numaraları : 0(432) 6123864-2161505

KİLİSE DUVARLARINDAKİ HEYKEL VE RESİMLER

Kuzey Cephesi :

Bu yönde Basta Incil Yazari Aziz Markos olmak üzere asagiya inildikçe sirasiyla Adem ile Havva nin yasak meyveyi yemesi , cenetten kovulma sahneleri ile Samson ’un düsmanini öldürme sahnesi , rozetler içinde veya ayakta havariler, azizler resim programi ile ana konular yer almaktadir.
Ayni cephede siren, deve, tavsana hücum eden kartal ve iki adet tavus kusu ile Yuda kentinin hükümdari Lezekiel ve Esaias canlandirilmistir.

Dogu Cephesi :

Bu cephede haç kolu duvarının üst kısmında incil yazarı Vaftizci Yahya (Ioannes Prodromos) ve hemen altındaki kabartma grubunun ortasındaki madalyonun içinde Bağdaş kurmuş oturur vaziyetteki Abbasi halifesi Muktedir olduğu tahmin edilen figür bulunmaktadır. Altındaki iki nişin etrafı aziz, havari ve peygamber figürleri ile bezenmiş olup , sağ elleri yukarı kalkık figürler bir şeyi işaret etmektedirler. Ortadaki dar uzun pencereyi kuşatan kabartmaların altındaki hayvan figürleri günlük hayattaki kesitleri ifade eder. Bu cephenin batısındaki figürlerde “ Ateşte üç ibrani genci” ve “Aslan ininde Daniel” efsaneleri canlandırılmıştır.

 

Güney Cephesi :

Bu cephedeki haç kolunun üst kısmında İncil Yazarı Lukas yer alır.Tepedeki Madalyonunun içinde Peygamber Samuel’in büstü bulunmaktadır. Bu cephede Tevrat ve İncil den sahneler birlikte görülmektedir. Sonradan ilave edilen çan kulesi orta mekandaki figürleri örtmüş olup iki yan duvarda konu olarak Hazreti Yunus, Davut ve Goliath efsaneleri canlandırılmıştır. Hz. Davut sapanıyla Kılıçlı,kalkanlı ve zırhlı Goliath’ı nasıl yendiği efsaneleri yer almaktadır. Bu cephenin batısında ise tahtta oturan ve kucağında İsa’yı taşıyan Meryem Ana figürü bulunur. Daha batıdaki pencere altında sırası ile Hz.İbrahimin oğlunu kurban etme sahnesi, Hz. Adem’in yasak meyveyi yemesi ve Hz.Yunusun denize atılıp balina tarafından yutulması ile kurtulması efsaneleri canlandırılmıştır. 

Batı Cephesi :

Ana giriş olan bu cephede sonradan ilave edilen ön mekan çoğu figürleri örtmüştür. Bu cephedeki haç kolunun üstünde İncil Yazarı Aziz Matheus yer almaktadır.Bu yöndeki ana konu Vaspurakan Kralı I. Gagik’in kilisenin maketini Hz. İsa’ya sunması efsanesi canlandırılmış olup, Bu yöndeki diğer motifler ise Hz.İsa melekler ve kerubinler ile birlikte yer almaktadır.